تاریخچه گچ در ایران و جهان

بررسی تاریخچه گچ در ایران و جهان در سیمین پلیمر:

تاریخچه استفاده از گچ در سازه های ساختمانی را به زمان فراعنه و اهرام ثلاثه ربط می دهند
که از آن بصورت اندود گچی برای سفیدکاری مقبره ها استفاده می کردند.
البته در بقایای بجا مانده از آثار گچی در سوریه و فلات آناتولی قدمت آن را به 9000 سال قبل نسب می دهند.

گچ در میلیون ها سال قبل در دریاچه های شور و دریاهای کم عمق
و به علت تبخیر زیاد بصورت لایه های رسوبی
تشکیل شده است

تندیس های گاوهای بالدار مربوط به تمدن آشور، از نوعی گچ،
ساخته شده که امروزه آلاباستر نامیده می شود.

آثار بجا مانده از آلاباسترها را که در انگلستان به شکل مجسمه
دیده می شود
استادکاران قرن چهاردهم و پانزدهم میلادی اجرا کرده اند.

تاریخچه گچ در ایران:

از آثار بجا مانده دوران اشکانیان گچبری های تزیینی به چشم میخورد،
هخامنشیان در پوشش کانال های قوسی در تخت جمشید از گچ استفاده کردند،
همچنین ملات گچ در دوران ساسانیان در اسکلت سازی
بکار رفته است.

در دوران اسلامی نیز آثار شاخص گچبری به چشم میخورد که از جمله به کاخ هشت بهشت، عالی قاپو و مسجد جامع ارومیه اشاره کرد.

برخی از آثار معروف:
در دوره سلجوقي مسجد جامع ساوه و مسجد علويان در همدان،
بقعه بايزيد بسطامي در بسطام در دوره ایلخانی ،
همچنین بقعه شيخ احمد جامي در تربت جام در دوره تیموری،
در دوره صفويه به كاخ عالي قاپو در اصفهان،
در دوره زنديه به عمارت كلاه فرنگي در شيراز
و در دوره قاجار به كاخ گلستان در تهران مي توان اشاره نمود.
این آثار برجسته نمونه هایی دیدنی از هنر این سرزمین است.

هخامنشیان و ساسانیان اولین بار
از به کار بردن تزئینات گچی
در تزیین دیوارها بهره بردند
و بعد ها اعراب باورود به ایران با این هنر آشنا شدند.

امویان با گچبری منقوش برجسته کاخ ها را تزیین می کردند،
که در کاخ های «خربه المفجر»، «الحیر الغربی» و «المنیه» به چشم می خورد که در میان آن ها
کاخ المنیه از عناصر انسانی و حیوانی در کنار تزیینات هندسی و گیاهی استفاده کرده است
و اثر شاخص تری می باشد.

هنر گچبری در ایران در زمان ایلخانی به شکوفایی رسید،
در این دوران تحولی عظیم بواسطه به کارگیری انواع گره هندسی با نقوش اسلیمی وماری و اسلیمی ماری در کتیبه ها،
بوجود آمدن
محراب های گسترده با انواع خطوط در گونه های کوفی در گچبری شکل گرفت.

اما قدمت استفاده از گچ مربوط به تمدن عیلامی هاست که در آینده بطور کامل بررسی خواهیم کرد.